Osseointegratieprothese
Voor patiënten met een amputatie van arm of been die problemen ervaren bij het dragen van een kokerprothese, kan de prothese ook direct aan het lichaam verankerd worden. De chirurg plaatst een orthopedisch implantaat direct in het bot van de stomp. De prothese kan aan dit implantaat verbonden worden door middel van een kliksysteem. Deze techniek heet osseointegratie, en de prothese wordt dan ook wel klikprothese genoemd. Artsen gebruiken de term osseointegratie prothese of botverankerende prothese. De huidopening waardoor het implantaat naar buiten steekt, wordt stoma genoemd.
Wat is het principe van osseointegratie?
De botverankering komt uit de tandheelkunde. In de jaren zestig van de vorige eeuw werd door de Zweedse wetenschapper Brånemark ontdekt dat bot zeer goed hecht met het oppervlak van een titanium schroef. Deze verbinding van metaal met bot noemt men osseointegratie en dit principe wordt nu door orthopeden gebruikt om op grote schaal heup- en knieprothesen aan te brengen in het bot. Sinds de jaren 90 is deze osseointegratietechniek verder ontwikkeld voor mensen met een vinger, arm- of beenamputatie. Anders dan bij een heup- of knieprothese steekt hierbij het implantaat door de huid naar buiten zodat daar een kunstarm of -been aan vastgeklikt kan worden. Sinds 2009 wordt de osseointegratie(klik)prothese ook in Nederland toegepast en maakt momenteel een spectaculaire groei door.
Is een osseointegratie (klik)prothese veilig?
Ja, dit is een veilige behandeling. Chirurg dr. Jan Paul Frölke en revalidatiearts
dr. Henk van de Meent hebben sinds 2009 met hun onderzoeksteam van het Radboudumc Nijmegen in samenwerking met andere grote centra in de wereld alle patiënten gevolgd die zij behandeld hebben met een osseointegratieprothese. Zij hebben niet alleen onderzocht wat de voordelen zijn van deze behandeling, maar ook de nadelen en eventuele complicaties in kaart gebracht. Aanvankelijk dacht men dat het implantaat aanleiding zou geven tot infectie van het bot en loslaten van het implantaat. Uit onderzoek dat is gepubliceerd in Amerikaanse internationale wetenschappelijke tijdschriften bleek bij de eerste 84 patiënten met een osseointegratieprothese dat het risico van loslating heel klein is. Bij 1 patiënt liet het implantaat los en moest vervangen worden. Vervolgstudies konden dit bevestigen, maar meer dan tweederde van de mensen bleek geregeld stoma-irritatie en stoma-infecties te hebben. Met name bij mensen die roken en bij mensen met een hoog lichaamsgewicht. De stomaklachten waren echter goed te behandelen en zijn vaak van voorbijgaande aard. Door recent ontwikkelde nieuwe chirurgische technieken komen de stomaproblemen nog maar weinig voor en zijn de klachten minder. Stomaklachten zien we nu vooral in de eerste twee jaren na de operatie.
Wat zijn de voordelen van een osseointegratie (klik)prothese?
De voordelen van de osseointegratie (klik)prothese ten opzichte van de kokerprothese blijken al na één jaar groot te zijn, maar ook na twee en vijf jaar zet deze verbetering door. Uit onderzoek bij de eerste patiënten die in Nederland behandeld werden nam de prothesedraagtijd aanzienlijk toe, de loopafstand werd groter en ook het lopen kostte minder energie. Kwaliteit van het leven nam toe en het röntgenonderzoek van het bot toonde aan dat het bot van de stomp sterker en dikker werd. Een groot voordeel van de osseointegratieprothese is dat de prothese stabiel verankerd is aan het bot. Daardoor voelen de mensen zich zekerder, kunnen beter zitten en fietsen en in de zomer hebben ze geen last van transpiratie. Een ander interessant voordeel is dat mensen met een osseointegratieprothese de ondergrond kunnen voelen. De trillingen die optreden bij het lopen over een glad of stroef oppervlak wordt via het implantaat in het bot opgemerkt. Dit fenomeen heet osseoperceptie (voelen met het bot) en geeft de persoon met een osseointegratieprothese het gevoel zijn of haar eigen been weer terug te hebben.
